Oostelijk van de Griekse Cycladen ligt de Dodekanesos eilandengroep (12 eilanden). Geologen beweren dat deze eilanden de toppen zijn van het gebergte van Aegaeis, het land dat eens Griekenland verbond met Azië en miljoenen jaren geleden in de Middellandse Zee verzonk. De eilanden van de Dodekanesos waren al in prehistorische tijden bewoond. Bekend zijn o.a. de drie grote steden, Lindos, Kamiros en Ialysos, die in de 6de eeuw v.Chr. op Rhodos gebouwd werden en samen met Kos, Knidos en Halikarnassus in Klein-Azië de Dorische Hexapolis vormden. De Dodekanesos heeft een sterke aantrekkingskracht op toeristen die er naartoe gaan om te genieten van het gezonde klimaat, de zon en de heldere zee. Om er hun vakantie door te brengen op de manier die zij wensen, in een kosmopolitische sfeer of op een rustig strand. In de dit artikel bespreken we niet de bekende eilanden Rhodos, Kos en Karpathos, maar gaan we juist in op de andere kleinere Dodekanesos eilanden die onbekender zijn.
Astypalea
Astypalea is het meest westelijke eiland van de Dodekanesos en ligt het dichtst bij de Cycladen. Als je het eiland van zee benadert en het spierwitte “chora” op de heuvelhelling ziet blinken, met een rij windmolens ernaast, zul je denken dat je nog steeds in de Cycladen bent. De bodem van het eiland is bruin en grijs van kleur met kleine oases van groen en er zijn mooie baaien met zandstand. Astypalea is op een punt in het midden van het eiland zo smal dat het in tweeën gedeeld lijkt te zijn. Het grootste deel van de ongeveer 1.000 inwoners woont in het zuid-westelijke gedeelte, waar ook Chora ligt. Het eiland heeft een oppervlakte van 97 km en een kustlijn van 110 km. Astypalea of “Astropalea” zoals het door de lokale bevolking wordt genoemd, werd vroeger slechts onregelmatig aangedaan door een stoomboot, en het leent zich uitstekend voor een rustige vakantie ver weg van het massatoerisme. Het is te bereiken per vliegtuig vanuit Athene en per ferry vanuit Piraeus, Rafina, de Cycladen, Kreta, Rhodos en andere eilanden van de Dodekanesos.
Astypalea, ook bekend als Chora, is een pittoresk dorp dat tegen een heuvel is gebouwd en gedomineerd wordt door een indrukwekkend Venetiaans fort, een creatie van de Guerrini-familie. Het dorp is beroemd om zijn traditionele Cycladische architectuur, met kleurrijke houten balkons, buitentrappen, en glazen serres. Binnen het fort bevinden zich twee historische kerken, de Agios Georgios en de Annunciatie-kerk, die bekend staan om hun uitzonderlijke uitzicht. Direct onder het fort vind je de schitterende Panagia Portaitissa kerk, een opvallend wit gebouw met een koepel versierd met reliëf-guirlandes en een hoge, gebeeldhouwde klokkentoren. Het biedt een prachtig contrast tegen de blauwe zee. De kustlijn van Astypalea is rijk aan stranden zoals Livadia, en de havengemeenschap van Pera Gialos met zijn hotels en visrestaurants. Het Archeologisch Museum biedt een culturele noot in de lokale gemeentebibliotheek. Andere bezienswaardigheden zijn de afgelegen stranden van Agios Konstantinos en Marmaria, en diverse kloosters zoals Agios Ioannis, Panagia Flevariotissa, Agia Livia, en Panagia Poulariani. Maltezana of Analipsi biedt een groene ontsnapping met goed onderhouden huizen en onbewoonde eilandjes in de nabijheid, zoals Chondronissi en Koutsomyti. Vathi, 20 km ten noorden van Chora, is een idyllisch dorp in een gesloten baai met ondiep water, waar bezoekers kunnen genieten van lokale gastvrijheid in een pension en vistaverna.
Chalki
Chalki is mooi, primitief, en trekt maar weinig bezoekers, ondanks het feit dat het zo dicht bij het drukke Rhodos ligt. Het heeft mooie zandstranden aan een kristalheldere zee. Bij het schilderachtige haventje springen door hun hoge torens twee kerken in het oog. De ene, die op de heuvelhelling staat is van een strenge eenvoud en de andere, aan de haven, is een waar kunstwerk. Het meest indrukwekkende van dit eiland is Palio Chorio, het oude dorp. Op de top van de heuvel zijn de witte muren te zien van de antieke akropolis en een Venetiaans fort uit de Middeleeuwen. Geen enkel teken van leven, geen enkele beweging is te zien tussen de grijze ruïnes van het dorp. Alleen de gave en pas gewitte Panagia-kerk, ergens in het midden van het stadje, herinnert aan betere tijden, toen het nog de hoofdstad van het eiland was met 4.000 inwoners.
Chalki ligt ten westen van Rhodos, 35 zeemijl van zijn haven en slechts 11 zeemijl van Skala op Kamiros. Met een oppervlakte van amper 28 km en een kustlijn van 34 km is het een van de kleinste eilanden van de Dodekanesos. De weinige inwoners wonen allen in het enige dorp, Nimborio, tevens de haven van het eiland. Het is een rotsachtig, heuvelig eiland dat door steeds meer bewoners verlaten werd. ’s Zomers wordt het bezocht door toeristen die vanuit Rhodos een eendagscruise maken. Gedurende de laatste jaren wordt het eiland aangeprezen als internationaal ontmoetingscentrum voor jongeren en voor dat doel is door de overheid een hotel gebouwd.
Chalki biedt diverse boeiende activiteiten en bezienswaardigheden, vooral geconcentreerd rond de hoofdstad Nimborio. Deze charmante stad, gelegen in een halve maanvorm aan de oostkust, kenmerkt zich door kleurrijke, maar veelal verlaten huizen met twee verdiepingen. Belangrijke bezienswaardigheden hier zijn de Agios Nikolaos kerk met haar opvallende klokkentoren en nabijgelegen zandstrand van Pontamos, een van de mooiste stranden van het eiland. Niet ver daarvandaan liggen ook de uitnodigende stranden van Ftenagia en het nabije eilandje Alimia. Voor een duik in de geschiedenis leidt een betonnen weg vanuit Nimborio naar Palio Chorio, de voormalige hoofdstad van het eiland, nu een spookstad aan de voet van een indrukwekkende heuvel. Bovenop deze heuvel bevinden zich de resten van een Venetiaans fort, met binnen zijn muren de historisch belangrijke Agios Nikolaos kerk, rijk aan muurschilderingen. Verder landinwaarts vindt je het Klooster van Sint Johannes, evenals andere religieuze sites zoals het Klooster van het Heilige Kruis en het Klooster van Aartsengel Michael, elk op hun eigen manier een spirituele en visuele trekpleister.
Symi
Symi is een van de meest schilderachtige eilanden van de Dodekanesos, met zijn steil uit zee opreizende bergen, die schitterende baaien vormen. Aan een daarvan ligt Ano Symi of “Chorio” zoals het door de plaatselijke bevolking genoemd wordt, dat links en rechts van de haven tegen de heuvels aangebouwd ligt. Aan een kant reikt het tot aan de top en vormt zo een hele stad. Het pittoreske dorp met zijn traditionele architectuur, zin neoklassieke huizen met driehoekige gevels, hun met kiezels bezaaide binnenplaatsen, al die 19e eeuwse creaties zullen indruk op je maken, ondanks het feit dat vele gebouwen verwoest of verlaten zijn.In het begin van de 20e eeuw had Symi 30.000 inwoners, en was het de hoofdstad van de eilandengroep Dodekanesos. Het was tevens het grootste centrum voor sponzenvisserij ter wereld. Nu na een periode van achteruitgang, telt het nog slechts 2.500 inwoners, die voornamelijk geconcentreerd zijn in Chorio en langs de haven. Dankzij het toerisme begint echter de bevolking weer toe te nemen.
Een asfalt weg die in Ano Symi begint en naar het zuiden gaat loopt midden door een klein bos van wilde cypressen, en biedt een schitterend vergezicht vanuit de hoogte. Het is de weg die leidt naar het beroemde Panormitis-klooster op de zuidpunt van het eiland. Op Symi zult u, meer dan op welk ander Dodekanesos-eiland dan ook van de zee genieten. Je kunt er zelfs in mei en in oktober zwemmen omdat dankzij het milde klimaat en de vele uren zonneschijn, de zomer er extra lang duurt Symi ligt vlak onder de kust van Klein Azië, op 21 zeemijl ten noordwesten van Rhodos. Zijn oppervlakte is 58 km en het heeft een kustlijn van 85 km. De afstand tot de haven van Piraeus bedraagt 230 zeemijl. Je kunt Symi bereiken per ferry-boot van uit Pireaus, de Cycladen, Kreta, Rhodos en andere Dodekanesos-eilanden (eenmaal per week). Een dagelijkse verbinding bestaat alleen via Rhodos. Je kunt dus per vliegtuig naar Rhodos reizen en van daar een lokale ferry nemen naar Symi.
Astypalea biedt veel activiteiten en bezienswaardigheden. Vanuit Gialos vertrekken zomers boten voor dagtrips naar verbluffende stranden zoals Agios Georgios Disalonas, beroemd om zijn 300 meter hoge steile rotsen. Aan de oostkust ligt Agia Marina, een rotsachtig eilandje met een kapel gewijd aan Agia Marina, omringd door kristalhelder water. Nanou biedt een brede, mooie baai omzoomd met wilde cypressen en een gezellige taverna, terwijl Marathounta, zuidelijker, een smallere baai met helder water presenteert. Op het naburige Symi is Seskli een hotspot voor vissers vanwege zijn kristalheldere wateren. Nimos, bij de noordpunt van Symi, trekt bezoekers met een strand en een kleine taverna. Aan de westkust van Symi verbindt een stenen brug Agios Emilianos, een fraai zandstrand, met een eilandje dat een kerk herbergt. Voor cultuurliefhebbers biedt Symi ook indrukwekkende kloosters zoals het Roukounitis-Klooster met 14de-eeuwse fresco’s en het Kokkinidis-Klooster, gerestaureerd in 1697. Hoog in de bergen aan de westkust vindt je de kloosters Sotirus tou Megalou en Stavrou tou Polemou, perfect voor een spirituele retraite.
Leros
Gelegen tussen Patmos en Kalymnos is Leros een eiland dat het vermelden waard is vanwege het grote aantal en de schoonheid van zijn baaien. Een ervan, die de belangrijkste haven herbergt, is Lakki, de grootste en veiligste van de gehele Dodekanesos. Leros is een eiland zonder hoge bergen maar met veel groen, vooral naaldbomen. Het heeft een oppervlakte van 53 km en een kustijn van van 71 km. De bevolking telt meer dan 8.000 zielen, van wie de meesten in Lakki en in de drie grootste dorpen wonen: Platanos, de hoofdstad, Agia Marina, de tweede haven van het eiland, en Panteli. Deze drie dorpen, onderling met elkaar verbonden, vormen tezamen met Lakki de grootste trekpleister van het eiland. Een indrukwekkende vesting op de top van een heuvel boven Platanos biedt een schitterend uitzicht. Hiervandaan kan je de stranden bewonderen die wel van kant lijken met hun fijne zand en de blauwe zee die schittert in de zon. Leros is een aantrekkelijk eiland met een prettig klimaat en het is merkwaardig dat het buiten de grote toeristenstroom is gebleven die de naburige eilanden overspoelt. Het zal voornamelijk diegenen aanspreken die van een rustige vakantie houden. Leros is te bereiken per vliegtuig vanuit Athene en per ferry vanuit Piraeus, de eilanden van de noordelijke en oostelijke Egeïsche Zee, Kavala, Rhodos en andere eilanden van de Dodekanesos.
Op het Griekse eiland Leros valt veel te ontdekken, van historische sites tot schilderachtige dorpen. Lakki, de belangrijkste haven, onderscheidt zich door zijn moderne architectuur en is slechts 3,5 km verwijderd van Platanos, de amfitheatrisch gebouwde hoofdstad. Hier, onder de indrukwekkende burcht, vind je het stadhuis met archeologische schatten en de oude kerk Agia Paraskevi. Het fort, bereikbaar via een trap of per auto, herbergt de 14de-eeuwse kerk Panagia tou Kastrou, beroemd om zijn muurschilderingen en Maria-icoon. Agia Marina, de tweede haven, biedt naast ruïnes van een antieke stad ook een naadloze verbinding met Platanos. Naar het zuiden ligt Panteli, verscholen in een gelijknamige baai met een zandstrand. Alinta trekt bezoekers met zijn lange zandstrand en helder water, terwijl het nabijgelegen Gourna beroemd is om de stranden Kokkali en Drymonas en de unieke kerk Agios Isidoros. Partheni, aan de noordzijde, heeft een eigen haven en is de locatie van Leros’ vliegveld, met verbindingen naar het eilandje Lipsi. Ten slotte, Xerokampos in het zuidoosten, herbergt resten van een 4de-eeuwse akropolis en biedt een rustig strand.
Nisyros
Poseidon, god van de zee, greep op een dag een groot rotsblok van Kos en wierp het weg om de gigant Polybotes te doden. Die rots, die in de zee terecht kwam, is Nisyros, het eiland met de vulkaan en de zwarte rotsen. Dit vertelt de mythologie ons, en voegt daar nog aan toe dat Polybotes wel onder de rots verpletterd werd, maar niet stierf. Hij leeft nog steeds en hij is het die, beklemd onder de rots, steeds als hij kreunt het eiland laat schudden in een aardbeving of een vulkaanuitbarsting. Wat van Nisyros het grootste indruk maakt op de bezoeker is zijn ruige schoonheid en zijn heldere kleuren. Er zijn maar weinig zandstranden. De rotsen zijn er zwart en de huizen wit, met in felle kleuren geverfde deuren en raamkozijnen. In het midden van het eiland ligt de vulkaan met een wijde krater. Eveneens indrukwekkend is de overdadige plantengroei op Nisyros.
Gelegen tussen Kos en Tilos, heeft het een oppervlakte van 41 km en een kustlijn van 28 km. Het telt niet meer dan 1.500 vaste bewoners, van wie de meesten in Mandraki wonen. Op Nysiros komen voornamelijk toeristen op eendags-trips vanaf Kos en andere eilanden. Er zijn echter ook mensen die dit vreemde, rustige eiland aanbidden en er hun zomers doorbrengen. Nisyros is te bereiken per ferry vanuit Piraeus (200 zeemijl, Rafina, Rhodos en andere eilanden van de Dodekanesos. Vanuit Piraeus gaat de reis sneller via Kos (Kos-Nisyros: 2 uur, Kardamena (op Kos)-Nisyros: 1 uur).
De hoofdstad Mandraki, gelegen aan de voet van de rots waarop het Klooster van Panagia Spiliani uit 1600 staat, is bekend om zijn schilderachtige straatjes en een plein omringd door grote loofbomen. Bezoekers kunnen genieten van het fantastische uitzicht vanaf het Venetiaanse Fort en de nabijgelegen 4de-eeuwse Akropolis. De antieke begraafplaats bij de Agios Ioannis-kerk onthult graven en artefacten uit de 7de en 6de eeuw v.Chr. Het strand van Chochlaki, gekenmerkt door opvallende zwarte kiezels, en het naburige eilandje Giali met zijn fijne zandstrand zijn ideaal voor strandliefhebbers. Verder biedt het eiland de unieke ervaring van een bezoek aan de vulkaankraters bij Emporios, waar de aarde stoom en zwaveldioxide uitstoot, wat zorgt voor een maanachtig landschap. Pali, een charmant vissersdorp met een zandstrand, en Nikia, een pittoresk dorp op een heuvel met adembenemende uitzichten, verrijken het aanbod van Nisyros, samen met afgelegen stranden zoals Avlaki.
Patmos
Patmos ligt aan de noordwestkant van de Dodekanesos, tussen Ikaria en Leros. Het heeft een oppervlakte van 34 km, een kustlijn van 63 km. Het ligt 163 zeemijl van Piraeus en is het eerste eiland waar de ferrys aanleggen die Rhodos als eindbestemming hebben. Patmos is het eiland met het indrukwekkende klooster van de Heilige Johannes, dat hoog bovenop een heuvel boven de haven uitsteekt. Als je toevallig ’s avonds de pittoreske haven van Patmos komt binnenvaren, herinnert een enorm verlicht kruis op de heuveltop rechts jou eraan dat je op het punt staat een gewijd eiland te betreden. Cruiseschepen zetten er elke dag hun ladingen dagjesmensen af. Bussen staan reeds te wachten om ze heuvelopwaarts naar Chora te brengen om het beroemde klooster te bezoeken en wat rond te lopen in de schilderachtige straatjes van het dorp. Daarna vertrekken ze weer haastig.
Patmos is een mooi eiland, met veel baaien en het heeft je vanaf het eerste moment in zijn ban. Je zou alles wel willen bezoeken – maar eerst en vooral het Klooster en de grot van de Heilige Johannes, waar hij zijn Boek der Openbaringen schreef. In die grot, bij het zien van die enorme rots met de scheur die volgens de overlevering ontstond tijdens een aardbeving even voor de Openbaringen geschreven werden, zijn er maar weinig mensen die niet een diep gevoel van respect ondergaan voor wat zij hier zien en horen. Patmos is te bereiken per ferry vanuit Piraeus, de eilanden van de noordelijke en oostelijke Egeïsche Zee, Kavala, de Cycladen, Rhodos en andere eilanden van de Dodekanesos.
Skala, de enige haven van het eiland, ligt centraal en is rijk aan toeristische voorzieningen. Het dorp Grigos, gelegen in een schilderachtige baai 4 km ten zuidwesten van Skala, biedt een aantrekkelijk zandstrand en uitzicht op het eilandje Tragonissi. Nabij Grigos vind je ook Kalikatzou met zijn opvallende kegelvormige rots en het kristalheldere strand van Diakofti. Het zuidwestelijk gelegen Psili Ammos, bereikbaar per boot vanuit Skala, staat bekend om zijn bomen die tot aan het water reiken. In het noorden ligt Kampos, in de groenste en vruchtbaarste regio van Patmos, 6 km van Skala. Hier vind je het zandstrand van Kampos en in de omgeving het klooster van Panagia tou Apollou en de kerk van Panagia tou Geranou, beide belangrijke culturele bezienswaardigheden die de rijke geschiedenis van het eiland belichten.
Tilos
In een grot op zo’n 3,5 km afstand van de haven van Tilos zijn skeletten gevonden van een dertigtal dwergolifanten. Dat bewijst dat Tilos eens met de kust van het er tegenover liggende Turkije verbonden was en samen met de Cycladen deel uitmaakte van Aegaeis, het land dat ooit Griekenland met Kein-Azië verbond. Toen Tilos een eiland werd rond de 6 miljoen jaar geleden, werden de olifanten gedwongen zich aan te passen aan hun nieuwe, minder gunstige omgeving en ontwikkelden zij zich langzamerhand tot dwergolifanten met een schofthoogte tussen 1,20 m en 1,60m.
Tilos ligt tussen Nysiros en Chalki; Het heeft een oppervlakte van 63 km en een kustlijn van 63 km. De afstand tot Piraeus is 220 zeemijl. De grond is er steenachtig, met uitzondering van een kleine vruchtbare vallei, ongeveer in het midden van het eiland, die uitloopt op het zandstrand van Erystos. Het aantal vaste bewoners, waarvan het grootste deel werkzaam is in landbouw en veeteelt, bedraagt ongeveer 300. Dat is te wijten aan de emigratie die begon kort nadat de Italianen in 1912 het eiland innamen en doorging tot in de jaren 50. Tilos is na Kastellorizo misschien wel het meest afgelegen eiland van de Dodekanesos. Maar juist die afgelegen positie verleent het zijn charme en maakt het tot een ideaal oord voor een rustige vakantie. Het eiland is te bereiken per ferryboot vanuit Piraeus, Rafina, de Cycladen, Kreta, Rhodos en andere eilanden van de Dodekanesos. Je kunt ook vliegen naar Rhodos en de reis naar Tilos van daar uit voortzetten per boot.
Livadia, de havenstad, staat bekend om haar kiezelstranden en het kristalheldere water. Belangrijk zijn de Vroeg-Christelijke basiliek en de resten van het Middeleeuwse fort Agriosykia. Interessant zijn ook de kerk Panagia Politissa-Misoskali en de 13de-eeuwse kerk Agios Nikolaos. In het oosten ligt het oude dorp Gera en de 16de-eeuwse kerk Taxiarchis tou Lithou. In het noordwesten tref je het verlaten Mikro Chorio, rijk aan kerken met muurschilderingen uit de 15de en 18de eeuw. Megalo Chorio, de “hoofdstad”, ligt aan de voet van een rots met een historisch fort. Hier bevindt zich de Taxiarchis-kerk met 16de-eeuwse muurschilderingen. Het dorpsmuseum herbergt fossielen van dwergolifanten, ontdekt in de nabijgelegen Grot van Charkadi. Het dorp is verbonden met stranden zoals Erystos en de havens van Agios Antonios en Plaka via een busdienst. Het strand van Plaka en het klooster van Agios Panteleimon, met muurschilderingen uit 1776, zijn zeker een bezoek waard. Dit klooster, gelegen in een groene kloof met een panoramisch uitzicht, viert op 27 juli zijn naamdag.
